Sommige mensen proberen de boodschap te verkondigen dat een zogenaamde 'natuurlijke' dood - een stervensproces zonder menselijke tussenkomst - in het belang is van wilde dieren en biodiversiteit.
Ik word vaak geconfronteerd met beweringen dat het dier, als het de keuze had, het langdurige natuurlijke stervensproces zou verkiezen boven een geweerkogel.
Een paar jaar geleden had ik de pech om een nacht ter observatie opgenomen te worden op de intensive care van het Hässleholm ziekenhuis. Ik lag op een afdeling met vier bedden en in het bed naast me lag een 92-jarige seniele vrouw die was gevallen en haar heup had gebroken.
Ze kreeg pijnstillers en kalmerende middelen toegediend. Het grootste deel van de tijd bevond ze zich in een staat van stille bewusteloosheid. Maar toen de medicatie uitgewerkt was en ze nog een dosis nodig had, werd ze luid kreunend wakker. Ze was bang, verward en had hevige pijn. Toen ze om haar moeder riep, verraadde alleen de roestige stem dat ze niet langer het bange kleine kind was dat ze duidelijk dacht te zijn. Naast haar in bed liggen, was alsof ik op de eerste rij zat bij een langdurige martelscène en ik kon er absoluut niets aan doen.
Gelukkig mocht ik de volgende dag naar huis! Ik weet dus niet hoeveel dagen er voorbijgingen voordat het kleine meisje in dat versleten lichaam vrede had. Zelfs met moderne pijnstillers, anti-angstmedicatie, troostende stemmen, warmte in de kamer en eten in bed is de dood zelden rozengeur en maneschijn. Het proces dat voorafgaat aan de dood is vaak een pijnlijke en angstige ervaring vol wanhoop en lijden. De dood zelf is slechts de scheidslijn tussen leven en het gebrek aan leven in het lichaam.
Als jager - die bewust dieren doodt - heb ik de dood in de natuur ontelbare keren meegemaakt. Ik heb het gezien door de kijker wanneer ik de doodsoorzaak ben, maar ik ben ook getuige geweest van de dood zonder menselijke tussenkomst wanneer honger, ziekte of roofdieren een einde maken aan een leven. Het resultaat is hetzelfde. Je kunt het woord “dood” niet verbuigen. De weg ernaartoe is echter heel verschillend. Hoewel de dood niet inherent ongemakkelijk is, is het stervensproces vaak extreem pijnlijk. Ik twijfel er niet aan dat alleen bliksem uit een heldere hemel minder lijden met zich meebrengt in het stervensproces van een groot wild zoogdier dan een goedgeplaatste geweerkogel. Gedood worden door roofdieren kan uren duren. Sterven van honger of ziekte kan maanden aanslepen. De natuur is meedogenloos.
De dood is een fundamentele voorwaarde voor alle levende wezens. Er is niets wat we kunnen doen aan het feit dat alle levende wezens sterven, maar er zijn toch veel gevallen waarin wij als mensen het lijden van dieren kunnen verminderen - voornamelijk wanneer we controle hebben over hun leefomstandigheden - en dat doen we in het beste belang van het dier.
Ik geloof niet in het argument “wat de dieren zelf zouden kiezen”. Eerst en vooral is het een 100% hypothetisch argument met een aantal kunstmatige vooronderstellingen. Om een dier een geïnformeerde keuze te laten maken over zijn/haar dood, moet het kunnen denken als een mens. Er is geen bewijs dat dieren dat kunnen. Als ze dat wel konden, zou zo'n keuze geen zin hebben, tenzij de dieren de natuurlijke alternatieven kennen en duidelijk begrijpen hoe de keuze hun laatste dagen zal beïnvloeden, zoals een gebroken poot, versleten tanden of een totaal gebrek aan beschikbaar voedsel zal leiden tot een langzame en pijnlijke hongerdood. De opties die wilde dieren hebben, omvatten niet het arsenaal aan verzachtende maatregelen die mensen bijna altijd gebruiken als de dood nabij is. In de realiteit van de natuur is er geen poging tot genezing, symptoombestrijding, pijnverlichting of troost - alleen rauw lijden.
Betekent dit dat wij ons als mensen zorgen moeten maken over orka's die stikken in zeehondenjongen of gnoes die levend worden opgegeten door hyena's? Moeten jagers lijden in het wild opsporen en beëindigen? Nee, natuurlijk niet. We zijn niet de herders van de natuur en dat hebben we ook nooit beweerd.
Maar ik heb nog geen redelijke verklaring gehoord waarom ik, als jager, dierenleed niet zou moeten minimaliseren als ik de kans krijg. Bijvoorbeeld als ik een door het verkeer gewond hert passeer of met mijn jachthond op pad moet om een gewond wild dier te zoeken en te doden. Of als ik met een omheining een duidelijke fysieke grens stel aan het leven van de dieren en de mogelijkheid heb om - proactief - de populatie net onder de draagkracht van het gebied te houden en zo te voorkomen dat de meerderheid van de dieren in mijn zorg verhongert (dieren in mijn omheining zijn dieren in mijn zorg).
Ik zie niet in dat lijden het universum mooier maakt of dat mijn bijdrage aan het minimaliseren van lijden (hoe bescheiden ook) op enige manier schadelijk is voor wat dan ook - inclusief biodiversiteit. Want net zoals de natuur niets geeft om lijden in het algemeen, geeft ze ook niets om de doodsoorzaak.
Totdat ik zo'n verklaring krijg, zal ik doorgaan met het doden van de schurftige vos die ik op de jacht tegenkom of de overreden kat die kronkelend van de pijn langs de kant van de weg ligt. En ik neem de verantwoordelijkheid voor het leven en de dood van dieren die ik mag omheinen, net zoals we streven naar een humaan einde voor de dieren in onze stallen en voor de hond die te ziek is geworden om een goed hondenleven te leiden.
Ik vraag me af hoeveel mensen die een natuurlijk stervensproces voor dieren in het wild prijzen, uiteindelijk voor het mooie natuurlijke alternatief zullen kiezen als de Magere Hein aan de horizon verschijnt. Geen zacht bed om in te liggen, geen pijnstilling, geen kalmeringsmiddelen, geen dierbaren in de buurt, en als ze niet voor het harde (maar mooiere) einde kiezen, waarom denken ze dan dat een dier een andere keuze zou maken “als het de kans had”?
Jens Ulrik Høgh
Nordic Safari Club - Erelid van Jagersliga
Kommentare